Botulinum toxin type A

หรือชื่อทางการค้าที่เรียกกันว่า Botox (โบทอกซ์) นั้น เป็นโปรตีนสกัดจากเชื้อแบคทีเรียที่ชื่อว่า คลอสตรีเดียม โบทูลินั่ม (Clostridium Botulinum) มีฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อ

เมื่ออายุมากขึ้น ริ้วรอยบนใบหน้าก็มักจะมากขึ้นไปด้วย ริ้วรอยที่เกิดขึ้นนั้นมาจากการแสดงอารมณ์ต่าง ๆ ทางสีหน้า เช่น การขมวดคิ้ว การเลิกหน้าผาก การยิ้มหรือหัวเราะ รวมถึงการสูญเสียคอลลาเจนในผิวอีกด้วย การฉีดโบทอกซ์ในปริมาณเล็กน้อยบริเวณที่มีริ้วรอย จะช่วยทำให้กล้ามเนื้อคลายตัว ผิวหนังจะเรียบขึ้น ทำให้ริ้วรอยหรือรอยย่นจางหายไป แต่จะไม่มีผลกระทบต่อเส้นประสาทในบริเวณนั้น

ในปัจจุบัน Botulinum toxin ถูกนำมาใช้ประโยชน์ในทางการแพทย์ด้านความงามอย่างแพร่หลาย ไม่ว่าจะเป็นลดริ้วรอย ลดกรามเหลี่ยม ลดน่องขา ลดต้นแขน เป็นต้น ทั้งนี้ก็เพราะเจ็บตัวน้อย ไม่ต้องพักฟื้น และสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติหลังการรักษา

แต่อย่างไรก็ตาม ยังมีข้อปฏิบัติตัวหลังการฉีดโบทอกซ์อยู่บ้าง เพื่อให้การออกฤทธิ์ของตัวยามีประสิทธิภาพมากที่สุด ดังนี้

• หลังฉีดทันที ไม่ควรจับ ลูบคลำ หรือนวดบริเวณที่ฉีด เพราะอาจมีผลต่อการกระจายตัวของยา

• 4 ชั่วโมงแรกหลังการฉีด ไม่ควรนอนราบหรือนอนตะแคง เพราะจะทำให้การกระจายตัวของยาผิดจากตำแหน่งที่แพทย์คาดการณ์ไว้ได้

• 4 ชั่วโมงแรก ควรบริหารกล้ามเนื้อบริเวณที่ฉีดบ่อย ๆ เพื่อให้ตัวยาซึมเข้าสู่กล้ามเนื้อได้ดียิ่งขึ้น เช่น ฉีดกราม ควรเคี้ยวหมากฝรั่ง 15 นาที

• 2 สัปดาห์แรก งดการโดนความร้อนจัด เช่น อบไอน้ำ ซาวน่า เลเซอร์ RF ไอออนโต ฯลฯ เพราะความร้อนจะทำให้ตัวยาออกฤทธิ์ได้ไม่เต็มที่

• 2 วันแรกงดเครื่องดื่มแอลกอฮอลล์ เพราะแอลกอฮอลล์จะเพิ่มระบบการไหลเวียนของเลือด เป็นการล้างตัวยาที่ฉีดเข้าไป

หมายเหตุ : การฉีดโบทอกซ์ที่กล้ามเนื้อมัดใหญ่ เช่น กราม น่อง ตัวยาจะเริ่มออกฤทธิ์และเห็นผลในช่วง 1-2 เดือน และจะหมดฤทธิ์เมื่อครบ 4-6 เดือน ดังนั้นควรกลับมาฉีดซ้ำอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เห็นผลในการลดขนาดของกล้ามเนื้ออย่างมีประสิทธิภาพ สำหรับกล้ามเนื้อมัดเล็ก เช่น หน้าผาก หางตา ระหว่างคิ้ว ตัวยาจะเริ่มออกฤทธิ์ภายใน 3-7 วัน อาจมีอาการตาแห้ง ตามัวเล็กน้อย ขมวดคิ้วได้ยาก อาการเหล่านี้จะค่อย ๆ ดีขึ้นเองจนเป็นธรรมชาติในช่วงสัปดาห์ที่ 3-4

ผลข้างเคียงอื่น ๆ : หลังฉีดอาจมีรอยเข็มแดง ๆ ในบริเวณที่ฉีด และจะหายเองภายใน 1 วัน อาจบวมเฉพาะจุดเล็กน้อยได้ และจะยุบลงภายใน 2-3 ชั่วโมง และอาจเกิดรอยเขียวช้ำได้ในคนที่ทานยาละลายลิ่มเลือด แอสไพริน วิตามินอี หรืออาหารเสริมบางชนิด ซึ่งรอยเขียวช้ำจะหายเองภายใน 1 สัปดาห์